ЭКОНОМИКА

ყარაბაღი: მეხსიერების წიგნი (სომხების მიერ აზერბაიჯანელების მიმართ სიძულვილის და ველურობის გამომსახველი მრავალრიცხოვანი ფაქტებიდან მხოლოდ რამდენიმეს წარმოგიდგენთ) ნაწილი 3

21.11.15 16:18




მოსახლეობა იარაღის არქონის გამო ბევრი დასახლებიდან გაქცევით გადარჩა. ირავანის საოლქოს სოფელ მენქუსში ერთი ხანდაზმული კაცი, ნოვრუზ ქაზიმის ძე 1905 წლის ივნისში ცდილობდა მოსახლეობის გაქცევა შეეწყვეტა. ის მაღალ ადგილზე ავიდა და ამბობდა: ,,სად მიდიხართ? გინდათ რომ სხვა ეროვნებების წინ დაგვამციროთ? გაქცევით სომხები მოგვშორდება?! თუ წავალთ ისინი უფრო გაძლიერდებიან." როდესაც სომხები სოფელში შემოვიდნენ, ნოვრუზი ბოლომდე იბრძოდა, ბოლოს ტყვია მოხვდა. სომხებმა იგი აწამეს და ბოლოს თავი მოკვეთეს. მას თავი სოფელ თირაბათის მღვდელმა აიპარეთმა მოჭრა.



აღდარის რაიონის სოფელ უმუდლის მოსახლეობა მაშინ ძალიან საშინელი, მასობრივი მკვლელობის მსხვერპლი გახდა. 1905 წლის 28 დეკემბერს 500-ზე მეტი მოსახლე შეიკრიბა და მეზობელ სოფლებში წასვლა უნდოდათ. გზაში მათ მეზობელი სოფლის უხუცესი სომეხი აბრამი შეხვდა და მოტყუებით სოფელ ჰეივალიში წაიყვანა. სომეხი შეიარაღებული ძალები ღამე ყველა მხრიდან თავს დაესხნენ და ყველა დახოცეს. მხოლოდ 30 კაცი გაიქცა და გადარჩა. სომხებმა კაცებს თავები ცოცხლად მოჭრეს და ერთი ნაწილი მათ ცოლებს დაუტოვეს. დანარჩენები მოკლეს, ფეხმძიმე ქალებს მუცელი ხანჯლით მოაჭრეს. დედის თვალიწინ 4 შვილს თავი ცოცხლად მოაჭრეს.

ორდუბადის რაიონის სოფელ საგარსუში სომხებმა 62 ქალის და ერთი ბავშვის ცხედარი მრავალნაწილად დაჭრეს და ერთად მოაგროვეს. მოლა ჰასან აფანდი მრავალნაწილად დაჭრეს. სადაც ჰასან აფანდი მოკლეს, მანდ იდო სახლის ხალიჩა, როცა ხალიჩა ამოიღეს მის ქვეშ 15 ბავშვის თავი და ერთმანეთში ნარევი ტანის ცხედარი აღმოჩნდა.

შუშაის ტაძრის აღმოსავლეთ მხარეში მოგვიანებით იყო ერთი კლდე სახელად ბაღირგან, სადაც სომეხი ავანი თავის ჯგუფთან ერთად იმალებოდა. მათ ბრძანება ჰქონდათ, რომ სადაც მუსულმანს ნახავდნენ უნდა დაეჭირათ და იქ მიეყვანათ. დაჭრილ მუსულმანს გახდიდნენ, შემდეგ ზურგზე კანს აათლიდნენ და ისე ტოვებდნენ ხის ტოტზე. სისწრაფით ზევით ასული ტოტი იმ ადამიანს კანს სრულად ხსნიდა. მისი ყვირილი კი ყველგან ისმოდა, ამიტომაც ამ ადგილს მოსახლეობამ „ბაღირგანი"(ყვირილი) დაარქვა.

1918 წლის მარტში ბაქოში მკვლელობების მოწმე, გერმანელი გვარად კულნერი 1925 წელს თავის ქვეყანაში ასე წერდა: სომხები მუსულმანების უბანზე შემოდიოდნენ, ვინც დახვდებოდათ კლავდნენ, ხმლით ჭრიდნენ, შუბით დანჭავდნენ, სახლებს წვავდნენ და ამ დროს ბავშვებს სახლის შიგნით ცეცხლის სიღრმეში ისროდნენ და უყურებდნენ თუ როგორ იწვებოდნენ ისინი . ბავშვებს შუბის თავში დებდნენ. რამდენიმე დღიანი მასშტაბური ხოცვის შემდეგ ორმოდან გამოყვანილი 82 მუსლიმის ცხედრის ყურები, მოჭრილი ცხვირები, მუცელი დაშლილი იყო.

ქალაქ ზანგაქურის სოფელ თათში სომხები ექიმების რჩევით ჯანმრთელ მუსლიმ კაცებს და ქალებს თავს ცოცხლად ჭრიდნენ, სისხლს კი სპეციალურ საგნებში ინახავდნენ. იმავე სოფელში 70 ბავშვს მუცელი შუბით მოაჭრეს და გზის ნაპირზე დადეს, ახალგაზრდა ბიჭის იბრაჰიმის ხელები შეკრულად დატოვეს და ძაღლებს აჭამეს.

სომხებმა ზანგაზურის სოფელ ფარაჯანში ორი ძმა: ჰასანი და ჰასანალი ხელში ჩაიგდეს. ჰასანს ფეხებზე ნალი მიაკრეს. გაცხელებული რკინის ჯოხით თვალები დათხარეს, მოგვიანებით კი ნაჯახით ხელები და ფეხები მოაჭრეს. ჰასანალს სხეული ცოცხლად ნაწილ-ნაწილად მოაჭრეს.

Прочитано : 1


Напишите комментарии

(В своих комментариях читатели должны избегать выражения религиозной, расовой и национальной дискриминации, не использовать оскорбительных и унижающих выражений, а также призывов, противоречащих законодательству .)

Публиковать
Вы можете ввести 512 символов

Новостная Лента